آویشن شیرازی چیست؟
از قدیم تا به امروز، آویشن شیرازی (zataria-multiflora) به عنوان یک گیاه دارویی خوش عطر، برای پیشگیری از سرماخوردگی و درمان برخی از بیماری‌های تنفسی، استفاده می‌شده است. همچنین از آن به عنوان ادویه، در تهیه برخی از غذا‌ها استفاده می‌شود. جالب است بدانید در یونان باستان از آن به عنوان بخور در معابد استفاده می‌شد و گاهی اوقات آن را به آب حمام اضافه می‌کردند. در ادامه با مجله هایپر لایف همراه باشید تا به عوارض و خواص آویشن شیرازی بپردازیم. آویشن شیرازی به عنوان یک گیاه دارویی فوق‌العاده و یک ادویه شگفت‌انگیز، طبعی گرم دارد و مصرف بیش از حد آن برای افرادی با مزاج صفراوی توصیه نمی‌شود. این گیاه می‌تواند مصلح مواد غذایی مختلف مانند: دوغ، لوبیا، نخود سبز، ماست، پنیر و باقلا باشد.
طبع آویشن شیرازی
آویشن طبع گرم و خشکی دارد. مصرف بیش از اندازه آن برای افرادی که مزاج گرم و خشکی دارند به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. آویشن را می‌توان به عنوان مصلح در کنار بسیاری از مواد غذایی مختلف مانند: انواع ماهی، سیب‌زمینی، قارچ خوراکی و غیره مصرف نمود. طبق اظهاراتی در کتب سنتی آمده است که مصلح آویشن سرکه انگور است.
محصولات پیشنهادی: خرید عسل
خواص درمانی آویشن شیرازی
از شناخته شده‌ترین خواص آویشن شیرازی، مصرف آن به صورت دمنوش، جهت پیشگیری و کمک به درمان سرماخوردگی است. این گیاه جزو گیاهان ضد التهابی بوده و بر روی باکتری‌های مضر دستگاه تنفسی، تاثیر مستقیم می‌گذارد؛ از این رو برای پیشگیری عفونت‌های مکرر، (که در اکثر موارد ناشی از خشکی دستگاه تنفسی است) می‌توان از بخور آن (جوشاندن گیاه در آب جوش و استنشاق آن) جهت درمان استفاده کرد. آویشن شیرازی تا حد زیادی عفونت و چرک بدن و گلو را از بین می‌برد. این گیاه خاصیت خلط آوری داشته و برای درمان سرفه نیز مفید است. سایر خواص این گیاه معجزه آسا به شرح زیر است:
تقویت سیستم ایمنی بدن
گیاه آویشن شیرازی سرشار از انواع مواد معدنی، ویتامین‌هایی نظیر ویتامین ث و ویتامین آ، روغن تیمول و آنتی اکسیدان‌ها است؛ از این رو به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک شایانی می‌کند. متخصصان معتقدند مصرف روزانه دمنوش و عرق آویشن، با تقویت سیستم ایمنی، می‌تواند شما را در طول سال از بیماری‌ها و عارضه‌های مختلف در امان نگه دارد. البته به یاد داشته باشید با توجه به طبع آویشن، استفاده از آن برای گرم مزاج‌ها با احتیاط صورت گیرد.
بهبود خلق و خو و رفع افسردگی
گیاه آویشن شیرازی ماده فعالی به نام کارواکرول دارد؛ این ماده برای تقویت حافظه مفید بوده و خاصیت ضد افسردگی آن به اثبات رسیده است. جالب است بدانید مطالعاتی که در سال ۲۰۱8 بر روی تاثیرات این ماده انجام شده، نشان داده دریافت منظم کارواکرول، (با غلظت کم) خلق و خو را بهبود می‌بخشد و احساس خوبی به افراد می‌دهد.
کمک به کاهش فشار خون
از دیگر خواص آویشن شیرازی، کاهش فشار خون و در نتیجه کمک به سلامت قلب و پیشگیری از بیماری‌های قلبی است. آویشن سرشار از پتاسیم بوده و از همین رو مصرف آن در کاهش فشار خون و درمان تپش قلب مفید است. توجه داشته باشید مصرف آویشن برای افرادی که فشار خون بالایی دارند، توصیه نمی‌شود. لازم است این افراد، قبل از مصرف حتماً با پزشک خود مشورت کنند.
تسکین درد‌های عضلانی و درد سیاتیک
در طب سنتی توصیه می‌شود برای رهایی از درد و ورم مفاصل، نقرس و درد سیاتیک چای یا دمنوش آویشن شیرازی بنوشید؛ حمام آویشن برای مبتلایان به درد‌های عضلانی، مفصلی و روماتیسمی بسیار توصیه می‌شود.
حفظ سلامت دستگاه گوارش
آویشن شیرازی به بدن حرارت بخشیده، باد را از معده و روده‌ها خارج کرده و به هضم غذا در سردمزاجان کمک می‌کند. توصیه می‌شود برای رهایی از دل‌درد و دلپیچه از دم کرده این گیاه استفاده نمایید.
درمان ضعف و بی‌حالی
آویشن سرشار از اسید آمینه است؛ از این رو جهت درمان ضعف و بی‌حالی بسیار موثر است. همچنین مقادیر بسیار بالایی از آهن در این گیاه موجود است که آن را به یک مکمل بسیار عالی برای کم‌خونی و فقر آهن تبدیل کرده است. و در نهایت باعث درمان ریزش مو می‌شود.
مقابله با ریزش موها
نتایج برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهد، آویشن شیرازی تاثیر مثبتی بر روی رویش مجدد موها دارد. مصرف عصاره روغنی این گیاه با آلوپسی یا طاسی مبارزه کرده و به رویش مجدد موهای از دست رفته منجر خواهد شد.
روش مصرف آویشن شیرازی
برای مصرف این آویشن شیرازی، ۱ تا ۴ گرم پودر خشک گیاه را در یک لیوان آب جوش بریزید و به مدت ۲۰ دقیقه اجازه دهید دم بکشد. پس از صاف کردن محلول را شیرین کرده و ۳ بار در روز مصرف نمایید. در التهاب حنجره و لوزه‌ها و جهت درمان آفت، به صورت “غرغره کردن” استفاده می‌شود. به این منظور، یک استکان از پودر این گیاه را در چهار استکان آب جوش به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید و پس از صاف کردن، برای شست‌وشوی دهان خود از آن استفاده نمایید. فرآورده‌های دارویی گوناگونی از آویشن شیرازی ساخته شده و به صورت گسترده، مورد مصرف بیماران قرار می‌گیرد؛ از فرآورده‌هایی که به تایید «نظارت بر امور دارو، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» رسیده است، می‌توان شربت‌های زیر را نام برد: شربت هانی تیم، شربت توسیان، قطره توسیگل، قطره توسیوین، قطره تیم آرتا، شربت تیمکس، شربت تیمیان، شربت برونکوتیدی و شربت برنکوباریج را نام برد. (این فرآورده‌ها، همگی ضد سرفه و خلط آور هستند اما ایمنی مصرف آن ها در دوران شیردهی و بارداری به اثبات نرسیده‌است.) آویشن شیرازی یک تصفیه کننده بسیار خوب است. اگر ۵ تا ۱۰ گرم آویشن را در یک لیتر آب جوش دم کرده و با کمی عسل به بیماران مبتلا به تنگی نفس و کلیه و مثانه و درد مفاصل و سیاتیک و خونریزی‌های رحم و ترشحات غیر طبیعی زنان بدهید، این ترکیب یک تصفیه کننده طبیعی به شمار می‌رود که در رفع بیماری آن ها موثر واقع خواهد بود. آویشن شیرازی برای جلوگیری از ریزش مو نیز موثر است؛ به این منظور کافیست، ۲۰ گرم آویشن را در یک لیتر آب بجوشانید و هرچند روز یک بار آن را به مو و پوست سر خود، اسپری کنید. این گیاه، در واقع کل اعضای بدن را می‌شوید و پاک می‌کند؛ اگر هر صبح یک فنجان چای آویشن شیرازی بنوشید خیلی زود شاهد اثرات مثبت آن شامل راحتی بسیار در ناحیه شکم، سرفه نکردن به هنگام صبح، احساس سرزندگی و بسیاری موارد دیگر خواهید بود. با آویشن می‌توانید یک دهانشویه فاقد الکل تهیه کنید و روزانه دو الی سه مرتبه با خیال راحت از آن استفاده کنید. به این‌صورت که پنج گرم گیاه خشک این گیاه را در صد میلی لیتر آب جوش، به مدت ده دقیقه دم کنید. پس از این که ترکیب خنک شد، آماده مصرف است.
تفاوت آویشن شیرازی با آویشن معمولی
در ایران چندین نوع آویشن می‌روید که از لحاظ عطر، طعم و ظاهر با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند؛ آویشن معمولی و آویشن شیرازی دو نوع پرطرفدار و شناخته شده می‌باشند که در ادامه به تفاوت آن ها می‌پردازیم: نوع معمولی آن در واقع یک گیاه کاملاً خودرو است که در دامنه رشته کوه‌های مختلف در مرکز و جنوب ایران رشد می‌کند. آویشن کوهی عطری فوق العاده دارد؛ به همین دلیل از پودر شده آن به عنوان ادویه استفاده می‌کنند. اما نوع شیرازی آن مخصوص شهر شیراز بوده و به همین دلیل به آویشن شیرازی نام شهرت یافته است؛ بر خلاف آویشن معمولی یا کوهی که در کوه می‌روید نوع شیرازی آن در اطراف چشمه‌ها می‌روید. آویشن شیرازی خود به دو دسته تقسیم می‌گردد: “آویشن پهن برگ” و “آویشن باریک برگ” که برای استفاده و طعم دار کردن لبنیات مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این از آویشن شیرازی برای تهیه انواع مختلف داروهای گیاهی و جوشانده‌های مختلف استفاده می‌گردد؛ اما از آویشن معمولی یا کوهی برای طعم‌دار کردن برخی از غذا‌ها مانند انواع فست فود‌ها استفاده می‌شود.
طرز تهیه شربت آویشن
مواد لازم برای تهیه 2 لیتر شربت آویشن:
آویشن شیرازی : 100 گرم (خشک شده)
عرق پونه: نیم لیتر
عسل: 400 گرم
طرز تهیه
ابتدا عرق پونه و برگ‌های آویشن شیرازی را باهم مخلوط می‌کنیم. حدود 3 ساعت اجازه دهید مخلوط در دمای اتاق بماند. پس از آن مخلوط را بجوشانید و هنگامی‌که دمای آن به ۵۰ درجه سانتی‌گراد رسید، آن را از یک صافی عبور دهید.
به مواد عسل اضافه کرده و خوب هم بزنید تا قوام آید. هر زمان که خواستید شربت آویشن شیرازی نوش جان کنید، کافی است که چهار تا پنج قاشق غذاخوری از شربت غلیظ را در یک لیوان آب جوش ریخته، هم بزنید و سپس میل نمایید. برای خرید این محصول به دسته بندی سبزیجات خشک فروشگاه اینترنتی هایپر لایف مراجعه کنید.
نکته: شربت آویشن را می‌توان روزانه چهار لیوان (صبح، ظهر، عصر و شب‌ها قبل از خواب) به صورت گرم یا ولرم مصرف کرد.
عوارض آویشن شیرازی
همانطور که گفته شد علیرغم تمام خواص آویشن شیرازی، مصرف آن در افراد صفراوی باید با احتیاط صورت گیرد. زیاده‌روی در مصرف این گیاه در دراز مدت و با غلظت بالا برای قلب و غده تیروئید زیان آور است. به علاوه آلرژی و التهابات پوستی از دیگر عوارض مصرف زیاد این گیاه می‌باشد. مصرف آویشن شیرازی در بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است منجر به سقط جنین شود. همچنین توجه داشته باشید که با وجود خواص درمانی آویشن شیرازی برای سرماخوردگی، از مصرف آن در هنگام تب داشتن بپرهیزید.
سوالات متداول
خواص درمانی آویشن شیرازی در چیست؟
آویشن شیرازی را می توان در درمان افسردگی، تنظیم فشار خون، تقویت سیستم ایمنی بدن، درد و ورم مفاصل، نقرس و درد سیاتیک، بهبود سیستم گوارشی و جلوگیری از ریزش مو استفاده کرد.
آیا آویشن شیرازی عوارضی در بردارد؟
افراد صفراوی باید در مصرف آویشن شیرازی احتیاط کنند زیرا زیاده روی در مصرف این گیاه در دراز مدت و با غلظت بالا، برای قلب و غده تیروئید مضر است.
